یکی از علل مراجعه روزافزون افراد به ثبت احوال تقاضای اصلاحاتی در شناسنامه اعم از تغییر اسم شناسنامه ، تغییر نام خانوادگی، تغییر سن و حذفیات از شناسنامه می‌باشد.
برای نمونه افرادی خواهان حذف پسوند های نام خانوادگی خود از شناسنامه هایشان میباشند و افرادی نیز خواهان کم کردن و یا زیاد کردن سن خود در شناسنامه هایشان هستند.
چنین درخواست هایی بسیار زیاد و روز افزون است. اما در مراحل قانونی به تعداد کمی از این درخواست ها رسیدگی می‌شود و به مرحله انجام می‌رسند، چرا که تعداد اندکی از افراد با شرایط و مقررات این حوزه آشنایی دارند و از رود کار و طریقه انجام درخواست مطلع هستند.
در این نوشته به شما همراهان گرامی بیان خواهیم نمود که برای تغییر اسم در شناسنامه و یا هر تغییر دیگری در شناسنامه اعم از حذفیات و تغییر نام خانوادگی و تغییر سن و … چه شرایطی را باید داشته باشید، چه مراحلی را باید طی نمایید و قانون گذار برای هر یک از این موارد چه قوانینی را وضع نموده است.
قوانین مرتبط با تغییر اسم شناسنامه
ماده ۲۰ قانون ثبت احوال
انتخاب نام با اعلام‌کننده است، برای نامگذاری یک نام ساده یا مرکب(حسین، محمد مهدی و مانند آن)که عرفا یک نام محسوب می‌شود انتخاب خواهد شد.
تبصره ۱ – انتخاب نامهایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌گردد و همچنین انتخاب عناوین و القاب و نامهای زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنس ممنوع است.
تبصره ۲ – تشخیص نامهای ممنوع با شورای عالی ثبت احوال می‌باشد و این شورا نمونه‌های آن را تعیین و به سازمان اعلام می‌کند.
تبصره ۳ – انتخاب نام در مورد اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آنان است.
تبصره ۴ – در اسناد سجلی اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی کشور نوع دین آنان قید می‌شود.
تبصره ۵ – ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آنان در اسناد سجلی پدر و یا جد پدری مندرج باشد و یا سیادت آنان با دلائل شرعی ثابت گردد الزامی است مگر کسانی که خود را سیّد ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعا احراز شود.
تبصره ۶ – مراتب تشرف پیروان ادیان دیگر به دین مبین اسلام همراه با تغییرات مربوط به نام و نام خانوادگی آنان در اسناد سجلی ثبت می‌شود.
همانطور که مطالعه نمودید در این ماده به اسامی ممنوع اشاره شده است افرادی که اسامی ممنوع را دارا میباشند با مراجعه به مراجع قانونی و طی نمودن مراحل مربوطه می‌توانند به راحتی نام و نام خانوادگی خود را تغییر دهند.
اسامی که طبق این ماده قابل تغییر میباشند را در ذیل بیان نموده ایم:
در ماده ۲۰ قانون ثبت احوال بیان شده که میتوانید اسامی ساده و یا مرکبی که عرفا یک نام محسوب می‌شود را انتخاب نمایید. بنابراین شما نمیتوانید اسامی مانند شهره زهرا ، حسن معروف به حسین و …. را انتخاب نمایید.
در خصوص تفسیر و تعریف توضیح تبصره اول از این ماده باید بگوییم که نامهایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌گردد انواع مختلف دارند برای نمونه شما نمیتوانید نام عبدالعزی و یا عبدالات را انتخاب نمایید. زیرا لات و عزی نام دو بت در مکه مکرمه در زمان پیش از اسلام بود.
انتخاب عنوان های کشوری و لشکری یا اسامی مرکب با این ها مانند دکتر، شهردار، سروان علی، سرتیپ محمد و… ممنوع است.
برای انتخاب اسامی باید به جنسیت مخاطب هم توجه شود برای نمونه اسامی نامناسب با جنس مثل محمد امین برای مونث و فاطمه و زهرا برای ذکور ممنوع است.
انتخاب اسامی که با فرهنگ و عرف ایرانیان و مذاهب مقدس مغایرت دارد و همچنین نام هایی که موجب تحقیر اشخاص می‌گردد و یا معنای آن در جامعه مناسب نیستند، ممنوع است.
در برخی از موارد به دلایل مختلف همچون عدم آشنایی کارگزاران با لهجه افراد محلی و یا عدم بیان صحیح اسامی از طرف متقاضی، الفاظ ولغاتی کم یا زیاد یادداشت می‌شود. حذف کلمات زاید از اسامی اشخاص مجاز می‌باشد.
افرادی که دین خود را تغییر دادند و به دین مبین اسلام مشرف شده اند با تایید و دستور مراجع ذیصلاح، نا آنها قابل تغییر می‌باشد.
افرادی که جنسیت آنها تغییر نموده است و دادگاه صالح نیز حکم به تغییر جنسیت آنان داده، می‌توانند در اسناد سجلی و شناسنامه نیز نامی متناسب با جنسیتشان انتخاب کنند.
اسامی افرادی که نام آن ها اسامی ایام هفته می‌باشد نیز قابل تغییر می‌باشد و به راحتی می‌توانند تقاضای تغییر اسم شناسنامه خود را درخواست نمایند.
شرایط انجام تغییر اسم شناسنامه
تغییر اسم شناسنامه در قانون شرایطی را دارد که متقاضی تغییر نام باید دارای این شرایط باشد اگر این شرایط را نداشته باشد پدر و جد پدری و یا قیم قانونی او می‌تواند تغییر اسم شناسنامه را درخواست نماید.
- شخصی که خواهان تغییر اسم شناسنامه خود است باید سن او ۱۸سال تمام باشد
- اگر سن خواهان تغییر اسم شناسنامه کمتر از ۱۸ سال تمام باشد می‌تواند از دادگاه حکم رشد دریافت نماید.
- همانطور که بیان شد پدر و جد پدری برای اولاد کمتر از ۱۸ سال می‌توانند اقدام به تغییر اسم شناسنامه نمایند.
جهت تغییر اسم شناسنامه چه مدارکی نیاز است ؟
درخواست کتبی متقاضی تغییر نام شناسنامه که طبق قوانین و مقررات و بر پایه قانون نگاشته شده است.
- یک قطعه عکس جدید
- ارائه اصل شناسنامه عکس دار به همراه کپی از تمام صفحات شناسنامه
- اگر فرد متقاضی کمتر از ۱۸سال داشته باشد یا باید گواهی رشد از دادگاه و یا اصل تصویر مدرک مربوطه ولی و یا قیم و یا سرپرست و وصی را باید داشته باشد.
- واریز مبلغی که در تعرفه مقرر است نزد بانک ملی ایران به نام سازمان ثبت احوال کشور و ارائه فیش واریزی به کارگزاران سازمان ثبت احوال.
مراحل تغییر اسم شناسنامه در ایران
بعد از این که متقاضی تغییر نام شناسنامه تقاضای خود را به اداره ثبت احوال تقدیم نمود تا زمانی که شناسنامه جدید برای او صادر شود نیاز است مراحلی را طی نماید که در ادامه به این مراحل پرداخته می‌شود.
- شخص متقاضی باید به اداره ثبت احوال مراجعه می‌کند.
- مدارک لازم به اتفاق درخواست مورد نظر را ارایه نماید.
- کارشناسان اداره ثبت احوال مدارک مربوطه را بررسی می‌نماید و صحت اسناد را تایید می‌کند.
- کارشناسان اداره ثبت احوال درخواست مورد نظر را که بر پایه قانون تنظیم شده باشد بررسی می‌نمایند .
- در صورت تایید تقاضا شناسنامه جدید صادر می‌شود.
همانطور که مطالعه نمودید برای تغییر اسم شناسنامه میتوانید به سازمان ثبت احوال مراجعه و تقاضای خود را مطرح کنید این درخواست اگر دارای شرایط قانونی باشد از طرف هیات حل اختلاف تایید می‌شود. اما اگر با تغییر اسم شناسنامه موافقت نگردد متقاضی می‌تواند به این تصمیم اعتراض کند.
